Ufugaji bora wa nguruwe unaweza kutoa faida kubwa ikiwa unafuata hatua sahihi kutoka kuzaliwa hadi kuuzwa.
HATUA 1: KUANDAA MAZINGIRA NA MIUNDOMBINU
✅ Banda la kisasa
- Liwe na paa linalozuia mvua/jua kali
- Liwe na mifereji ya kupitisha maji taka
- Gawanya banda kwa:
- Sehemu ya nguruwe wachanga (vipando)
- Sehemu ya uzazi (sow pen)
- Sehemu ya machaka (growers/fatteners)
- Sehemu ya madume (boars)
- Sakafu iwe ni ya saruji, na rahisi kusafisha
✅ Vifaa Muhimu
- Vyombo vya chakula na maji
- Ndoo za kuwekea dawa
- Taa ya joto kwa ajili ya nguruwe wachanga
HATUA 2: UCHAGUZI WA MBEGU BORA YA NGURUWE
✅ Sifa za kuchagua
- Kulea kwa haraka (growth rate)
- Kizazi chenye uwezo wa kuzaa watoto wengi (8–12)
- Mnyama mwenye afya, miguu imara, manyoya yanayong’aa
- Chagua mifugo wenye afya: Piglets wanapaswa kuwa na miili mikubwa, macho makali, na manyoya mazuri.
- Chanzo cha kuaminika: Nunua kutoka kwa wafugaji wenye sifa nzuri au vituo vya serikali.
- Jamii bora: Chagua aina maarufu (Large White, Landrace, Duroc, Camborough au mseto).
HATUA 3: ULEAJI WA NGURUWE WACHANGA (0–2 MIEZI)
✅ Malezi ya awali
- Wachanga huachwa kunyonyeshwa hadi wiki 6–8
- Wahakikishie joto la kutosha (taa ya joto)
- Waanze kuzoeshwa kula chakula laini (creep feed)
✅ Chanjo na huduma
- Siku 3–7: Kata meno na mkia (epuka majeraha)
- Wiki 1–2: Dunga chuma (Iron injection)
- Wape dawa ya minyoo kila baada ya miezi 2
-Angalia dalili za ugonjwa: Kukohoa, kuharisha, au kukata chakula—tibia haraka.
HATUA 4: ULEAJI WA NGURUWE WA KUKUZA (2–5 MIEZI)
✅ Chakula
- Tumia grower mash (chakula chenye protini ya kutosha: 16–18%)
- Wape mara 2 kwa siku
- Hakikisha maji safi muda wote
✅ Usafi na afya
- Banda lisafishwe kila siku
- Wape dawa ya minyoo kila baada ya miezi 2
- Hakikisha hawabanwi kupita kiasi (density ndogo)
-Tengeneza sehemu za kulala na kutembelea: Gawanya mabanda kwa sehemu za kulala (zilizo na malazi) na za kujifurahia.
-Upatikanaji wa hewa: Hakikisha upatikanaji wa hewa safi na mwanga wa kutosha.
HATUA 5: ULEAJI WA NGURUWE WA KUNENEPA (5–7/8 MIEZI)
✅ Malisho
- Tumia fattening mash au chakula chenye nishati nyingi
- Ongeza mabaki ya jikoni, viazi, pumba, mashudu, nk.
- Usitoe chakula kingi kupita kiasi – wataharisha au kunenepa sana
✅ Uangalizi
- Kagua afya kila wiki
-Fanya kumbukumbu: Weka rekodi ya uzito, matumizi, na mauzo.
– Pangilia kuwauza wakiwa na kilo 80–100
HATUA 6: MASOKO NA MAUZO
✅ Jinsi ya kuuza
- Uza kama mzima mzima au kwa kilo ya nyama
- Angalia bei ya soko kwa wakati husika (Tsh/kg)
- Pima nguruwe kabla ya kuuza (unaweza kutumia formula za uzani kwa kutumia urefu na upana)
✅ Mbinu za kuongeza thamani
- Chinja na uza vipande (retail)
- Tengeneza bidhaa za nyama (bacon, sausage)
- Wasiliana na mabucha, hoteli au makampuni ya kusindika nyama
VIDOKEZO MUHIMU
- Usafi ni msingi wa mafanikio – magonjwa mengi husababishwa na uchafu
- Rekodi zote ziwekwe: tarehe ya kuzaliwa, chanjo, uzito, matumizi ya chakula, nk.
- Ushauri wa mtaalamu upatikane mara kwa mara (veterinary officer au livestock officer)
-Jifunze kila siku: Hudhuria mafunzo ya ufugaji au shauriana na wataalamu.